Chopin – Nokturny

W nokturnach pisanych od 1828 roku Chopin nawiązuje bezpośrednio do formuły gatunkowej stworzonej przez Johna Fielda. Ten popularny na przełomie XVIII i XIX wieku kompozytor irlandzki zainicjował formę uzasadniającą kreację muzyki nastrojowej i poetyckiej, która trafiła na podatny grunt rodzącej się estetyki romantycznej. Zarówno jednak Field jak i wielu jego naśladowców nie ustrzegło się obciążeń salonowej tradycji stylu brillante, sentymentalizmu i powierzchownej programowości. Młody Chopin zafrapowany nowymi impulsami płynącymi z nokturnów Fielda dostrzega w nich nowe horyzonty. I to, co Field ledwie rozpoczął, rozwija w swym indywidualnym stylu, sięgając wyżyn artyzmu. Jest wysoce prawdopodobne, że na kształt, chopinowskich nokturnów miał wpływ charakter adagiów i larghett koncertów fortepianowych z przełomu XVIII i XIX wieku oraz aria da capo, z kontrastową częścią środkową i bogato ornamentowaną repryzą. Wielu znawców chopinowskiego geniuszu podkreśla obecność wpływów włoskich w muzyce wielkiego liryka, które najsilniej wyrażają się właśnie w nokturnach w postaci fioritur, rubat i włoskiego rodzaju ekspresji arii i bel canta. Wzorem dla Chopina jest jak gdyby aria da capo, w której improwizacyjna ornamentyka repryzy, niekiedy o krańcowej intensywności (Nokturn H-dur z op. 62) została uściślona zapisem nutowym (Nokturn Fis-dur z op. 15). Kiedy indziej w repryzie dokonuje się synteza obu poprzednich części (Nokturn c-moll z op. 48) albo zamknięcie utworu powrotem dosłownym (Nokturn g-moll z op. 37) lub aluzyjnym.