Marian Sawa, Osiem utworów na organy

Osiem utworów na organy to kolejny – po siedmiu utworach na organy – zbiór utworów wybitnego kompozytora Mariana Sawy. W zbiorze znajduje się osiem utworów o bardzo różnych charakterze. Od monumentalnych dzieł, takich jak Ecce lignum crucis czy Sonata II, po utwory o charakterze żartobliwym, znakomicie nadające się do wykonania na bis, takie jak np.: Fantazja amerykańska czy niezwykle popularne Obrazki taneczne. Jako pierwszy w zbiorze znalazł się utwór Entrada Festiva napisany na prośbę prof. Andrzeja Chorosińskiego (i przez niego wykonany w 1998 roku) dla uświetnienia Festiwalu Organowego odbywającego się w Kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Jeleniej Górze. Utwór ma charakter podniosły, fanfarowy i znakomicie nadaje się na rozpoczęcie recitalu. W kompozycji Krasnochmielak. cytowana jest jedna z najstarszych obrzędowych pieśni weselnych Oj, chmielu, chmielu, śpiewana przy oczepinach panny młodej. Kolejną pozycją zbioru jest jeden z najbardziej popularnych utworów Mariana Sawy, monumentalny Ecce lignum crucis, dedykowany Marietcie Kruzel. Ponieważ istnieją dwie, nieco różniące się od siebie wersje rękopiśmienne (pierwsza została opublikowana w postaci facsimile przez PWM), niniejsze wydanie opiera się na wersji wcześniejszej. W Ecce lignum crucis cytowane są dwie stare pieśni kościelne: siedemnastowieczna pieśń pasyjna Ogrodzie oliwny, oraz pochodząca z XVI wieku wielkanocna pieśń Wesoły nam dzień dziś nastał. Następnym utworem w zbiorze jest żartobliwa i bardzo efektowna Fantazja amerykańska, dedykowana redaktorowi tego wydania. Utwór został napisany na potrzeby koncertów w USA i zawiera cytaty trzech bardzo popularnych piosenek amerykańskich: Dixie, Old McDonald… oraz Younkee Doodle. Fantazja amerykańska po raz pierwszy została wykonana przez Jana Bokszczanina w 2002 roku na University of North Texas. Passacaglia II została zadedykowana Leszkowi Goreckiemu. Jest to ostatni utwór Mariana Sawy napisany na organy. Kompozytor sięgnął po formę passacaglii po bardzo długiej przerwie – jego pierwsza passacaglia na organy została skomponowana w 1971 roku, czyli na początku drogi twórczej. Utwór ten został oparty na polskiej wersji XIX-wiecznej pieśni Po górach, dolinach. II Sonata powstała na prośbę Jana Bokszczanina z myślą o wykonywaniu jej razem z Sonatą c-moll Juliusa Reubkego, podczas trasy koncertowej po Rosji w 1999 roku. Elementem wspólnym tych dwóch monumentalnych kompozycji jest nawiązanie do tekstu Psalmu 94. II Sonata składa się z trzech wyraźnie zarysowanych części. Pierwsza to allegro sonatowe, po czym następuje śpiewna „medytacja”. Część III to rozbudowana fuga zakończona wirtuozowską kadencją. Canzona, oparta na temacie własnym, to bardzo ciekawy i nietypowy, z punktu widzenia języka harmonicznego, utwór. Ciekawa jest też forma canzony budowana w oparciu o dwa kontrastujące tematy. Utwór można podzielić na dwie części, z czego druga jest ujęta w formę fugata prowadzącego do finałowych akordów. Ostatnim utworem zbioru są dobrze znane Taneczne Obrazki. Kompozytor wykorzystał w nich motywy ludowe, a poszczególne obrazki zawierają rytmy polskich tańców takich jak: polonez, oberek, kujawiak oraz tańce góralskie. Tak jak w przypadku Ecce lignum crucis istnieją dwie wersje rękopiśmienne tego utworu. W wersji obecnie publikowanej kompozytor zmienił zakończenie utworu. Zamieszczamy również rozszerzoną wersję zakończenia wydaną już przez Musica Sacra Edition.